وقتی صحبت از مدیریت بحران می شود نگاه ها به سمت حوادث غیرمترقبه می رود اما الان مدیریت بحران در منابع انسانی، مسائل زیست محیطی، منابع اقتصادی هم هست و هرکدام غفلت شود بحران های خاص خود را به وجود می آورد. مدیریت بحران ما از یک ساختار ضعیفی رنج می برد که جای تامل دارد. این سازمان حدود 30 عضو دارد که از سازمان ها و نهادهای کشوری حضور دارند رئیس این سازمان (معاون وزیر) اختیاراتی ندارد که به آنها دستور بدهد. مدیریت بحران کشور در سطح یک معاون وزیر اداره می شود که مشکل ساختاری دارد در کشورهای اروپایی و ژاپن این گونه نیست. از طرفی در مدیریت بحران، آتش در سازه ها آورده نشده و بیشتر بحث زلزله لحاظ شده است. در بحث 19 گانه ساختمان به ویژه در بخش 10 هیچ اشاره ای به بحث آتش در سازه نشده است. در صورتی که از 50 سال گذشته در مدیریت بحران کشورهای دیگر آمده است. البته تعریفی که در پدافند غیرعامل از حریق آمده است دو نوع است یک، حریقی که به واسطه مواد اشتعال زای مواد جامد، پارچه، چوب و انواع جامدات قابل اشتعال و یکی هم حریق مواد هیدروکربنی است که مایعات قابل اشتعال است. سازه ها که طراحی می شوند بر چه مبنایی طراحی می شوند؟ در سازه های فلزی قبل از اینکه دیوارها را بچینند و کاری انجام شود، روی اسکلت موادی به حالت پوششی چندلایه کار می کنند تا درجه حرارت بالا در آتش سوزی ها روی فلز اثر کمتری داشته باشد. در آپارتمان ها و برج ها در بحث مدیریت بحران چه مواردی را اجرا کرده ایم؟ کتاب تشکیل مدیریت بحران در امکان تجاری و مسکونی و برنامه ریزی مدیریت بحران در مجتمع ها را شهرداری تهران و انجمن علمی مدیریت بحران ایران چاپ کرده اند. آیا این دستورالعمل ها اجرا شده است؟ در کتاب، درآمدی بر بازنگری و ارتقاء قانون مدیریت بحران پیشنهاداتی دارد که اجرا نمی شود.ضعف در ساختار قانونی و مدیران ضعیف، دو عامل مهم تأثیرگذار بر رخدادهاست. سال 96 انتخابات شوراهاست. چه کسانی را انتخاب کنیم؟ من نمی خواهم شخصیت اجتماعی و انسانی افراد را زیر سوال ببرم. ولی اینهایی که در شورای شهر هستند دارای تخصص های مورد نیاز مدیریت شهری هستند یا نه؟ ما باید افراد کارآمد و متخصص با تجربه اجرایی را انتخاب کنیم تا با پیش بینی احتمالات و برنامه ریزی مدون امور شهری را مدیریت کنند. اینکه دولت مدیریت جامع شهری را طراحی کرده و در قالب لایحه می خواهد به مجلس ببرد به نظر کارشناسان اهل فن ایراد و اشکالات خاصی دارد. نیازمند قانون قدرتمندی هستیم. تربیت نیروی متخصص همراه با ابزار مدرن و فرمانده مقتدر می تواند بر مدیریت جزیره ای فائق آید. مدیریت مدل ریسک، رصد خطرهای پیش روی ما را دارد. در مدیریت شهری نیروها باید آن قدر آموزش دوره ای ببینند که همانند خوشه انگور باشند. از خوشه هرکدام از حبه ها را بردارند، باز هم حبه های دیگر قابلیت خودش را دارند. حوادث روزگار از مدیران ما جلو می زند. آنها پیش بینی احتمالاتشان ضعیف است و نمی توانند بر حوادثی که حکم رقیب شان را دارد فائق بیایند. سازمان هایی که در ساختار مدیریت بحران هستند باید در قالب تیم با هم هماهنگ کار کنند و بررسی خطرها را پیش رو داشته باشند. قبل از مدیریت بحران مراحلی است شامل شناسایی خطرها، اولویت بندی خطرها، آنالیز خطر، برخورد با خطر که همان مدیریت بحران است. پیشگیری و جلوگیری از وقوع حوادث، کاهش اثرات ناشی از وقوع حوادث. آمادگی برای مدیریت بحران، تامین نیروی انسانی توانمند و تامین تجهیزات لازم، آموزش و تمرین. بررسی و ارزیابی حادثه و... بازیابی از دیگر موارد در مدیریت بحران هستند. برخی از آتش نشانان در حادثه پلاسکو گریه می کردند و به سر خودشان می زدند. چرا مدیریت میدانی حادثه، آنان را از صحنه خارج نکردند تا نیروی تازه نفس با روحیه بالا را وارد صحنه نماید. آتش نشانی که در حادثه بر سر خودش بزند پذیرفتنی نیست. پلاسکو چرا تسلیم شد؟ در تهران بیش از 3 هزار ساختمان مشابه پلاسکو وجود دارد. در آمریکا منطقه منهتن ساختمانی با سابقه 85 سال و با 102 طبقه وجود دارد ولی همچنان پابرجاست. نیار به بررسی دارد. در ساختان پلاسکو همه طبقات و اتاق ها انباشته شده از پارچه بوده است. هر چه آب تزریق می کردند نه تنها دفع نشد بلکه جذب پارچه ها شد و سقف ها سنگین شد. وقتی آب و آتش و پارچه با هم باشد و دفع نشود خود آب تولید بخار با حرارت بسیار بالا کرده و پارچه هم این حرارت را به فلزات منتقل می کند. بخار در آتش سوزی متراکم بالای1200 درجه حرارت ایجاد می کند و باعث انفجار شدید می شود. مرکز تجاری برج دوقلوی آمریکا در 11 سپتامبر فرود آمد. طراحی این ساختمان برای آتش سوزی مواد جامد پیش بینی شده بود ولی برای آتش سوزی مواد مشتعل زا همانند بنزین هواپیما طراحی نکرده بودند و بر این اساس فروریخت. در طراحی مهندسی ساختمان پلاسکو برش ها و جوش ها و طراحی اسکلت طوری بوده که هر سقفی سقف بعدی را بخورد و پایین بیاید و کنار نریزد. تجزیه و تحلیل پلاسکو و اینکه چرا مدیریت شهری ما می گوید برای پلمب اختیارات نداریم و وزارت کار باید پلمب می کرده، اگر پلمب می کرد و سروصدایی بلند می شد، مدیریت شهری به وظیفه خود عمل کرده بود که حالا دفاع کند؟ پس تنها با پلمپ کردن کار درست نمی شود، اشکال از جای دیگر است. چرا موقعی که مالیات نمی دهند مغازه ها پلمپ می شود؟ محمدرضا هاشمی عضو انجمن علمی مدیریت بحران ایران