عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: بر خلاف دوران مدرن که اخلاقیات علمی در تقابل با قومیت‌گرایی قرار داشت، در دوران پسامدرن، اخلاقیات علمی با خرده فرهنگ‌های ملی و قومیت‌ها در تعامل است و شاهد از بین رفتن دوگانگی و تضاد بین اخلاق علمی و قومی هستیم. به گزارش جام جم البرز و به نقل از روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد استان البرز، دکتر محمدامین قانعی‌راد در نشست تخصصی‌ فرهنگ دانشگاهی، تضاد یا تعامل با خرده فرهنگ‌های ملی ‌که شامگاه گذشته به همت معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی البرز در دانشگاه خوارزمی برگزار شد، اظهار کرد: واقعیت این است محوریت این نشست آن طورکه باید و شاید در حوزه مطالعات دانشگاهی به بحث گذاشته نشده‌ همین امر باعث می‌شود سوالات بی‌جواب بسیاری در این حوزه مطرح باشد. واقعیت دانشگاه موضوعی جدا از مفهوم آن است وی خاطرنشان کرد: در تلاش هستیم در این نشست بتوانیم به برخی از این ابهامات از جمله واقعیت دانشگاه، مفهوم دانشگاه و رابطه دانشگاه با قومیت‌ها پاسخ دهیم. قانعی‌راد افزود: برای روشن ‌کردن این ابهامات در مرحله اول باید بدانیم‌ واقعیت دانشگاه با مفهوم ‌آن تفاوت‌های اساسی دارد. این صاحب‌نظر با اشاره به واقعیت دانشگاه اضافه ‌کرد: واقعیت دانشگاه در حقیقت در چگونگی و عینیتش در ارتباط با دولت، ملت، بازار، احزاب، اقوام و به طورکلی نیروهای اجتماعی تعریف می‌شود. قانعی‌راد تصریح کرد: در حقیقت دانشگاه‌ها با نیروهای مختلف جامعه نسبتی را برقرار می‌کنند که این نسبت در جوامع مختلف متفاوت است. واقعیت دانشگاه مثل موم متغیر است رئیس پیشین انجمن جامعه‌شناسی ایران با بیان تفاوت واقعیت دانشگاه‌ها در کشورهای مختلف توضیح داد: در هیچ ‌کجای دنیا دانشگاه مفهومی مشخص نیست؛ به عنوان مثال دانشگاه‌ها در آلمان بر اساس رابطه با قومیت‌ها ایجاد شده‌اند، این درحالی است‌ که اکثر دانشگاه‌های‌آمریکایی بر مبنای ارتباط با بازار سرمایه شکل گرفته‌اند و این تفاوت در سایر کشورهای دنیا نیز به شکل‌های مختلف وجود دارد. وی اظهار کرد: آنچه در این‌ باره می‌توان‌ گفت این است ‌که واقعیت دانشگاه‌ها مثل مومی است که بر اثر شرایط مختلف تغییر شکل می‌دهد. مفهوم دانشگاه با اخلاقیات علم‌ و رسالت دانشگاه سروکار دارد قانعی‌راد در بخش دیگری از صحبت‌های خود به مفهوم دانشگاه هم اشاره‌ کرد و افزود: مفهوم دانشگاه در ذهن عموم مردم و دانشمندان و محققان تعریف می‌شود. وی ابراز کرد: در بحث مفهوم دانشگاه با موضوعاتی چون رسالت دانشگاه و اخلاقیات علم سروکار داریم. این جامعه‌شناس با تقسیم دوران معاصر به دو دوره مدرن و پسامدرن،‌ به بررسی رویکرد دانشگاه و قومیت‌ها پرداخت و افزود: در دوره مدرن، مفهوم دانشگاه با تاکید بر اخلاقیات علمی عام‌گرایی مورد توجه قرار می‌گرفت. قانعی‌راد خاطرنشان ‌کرد: در این نگرش اخلاقیات علمی در تقابل با قومیت‌گرایی قرار داشت و دانشگاه به عنوان کانونی تعریف می‌شد که اصول عمومی بر آن حاکم است. عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی‌ کشور افزود: در این نگرش دانش تولیدی دانشگاه‌ها با «کلی بودگی» تعریف می‌شد. تعریف مفهوم دانشگاه در گذشته قانعی‌راد ابراز کرد: در تعریف قدیمی مفهوم دانشگاه که بر اساس اخلاقیات علمی بنیان‌ گذاشته شده، در دانشگاه‌ها مجموعه‌ای از قواعد روشنی وجود دارد که درباره همه قومیت‌ها یکسان است. تفاوت‌های اخلاق علمی با اخلاق قومیتی این صاحب‌نظر با اشاره به برخی تفاوت‌های اخلاقیات علمی با اخلاقیات قومی ‌گفت: در اخلاقیات قومی مسائل نسبت به روابط افراد مورد ارزیابی قرار می‌گیرند؛ این درحالی است که در اخلاقیات علمی روابط خاص جایی ندارد. قانعی‌راد اظهار کرد: در فرهنگ علمی عام‌گرایی مورد توجه بسیاری است؛ این درحالی است که در فرهنگ قومیتی خاص‌گرایی مد نظر است. وی افزود: در دوره مدرن فرهنگ علمی با فرهنگ قومیتی آشتی‌ناپذیر بودند و اگر قرار بود دانشگاهی با نگرش‌های عام‌گرایانه ایجاد شود باید اخلاق و فرهنگ قومیتی سرکوب و یا نادیده گرفته می‌شد. قانعی‌راد توضیح داد: واقعیت این است در اخلاق علمی، حقیقت‌جویی مطرح است ولی در اخلاق قومی علایق و تمایلات قومی در درجه اول اهمیت پیدا می‌کند. عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با بیان برخی دیگر از تفاوت‌های فرهنگ قومی و علمی، ادامه داد: فرهنگ قومی آمیخته با تعصب و یقین است ولی فرهنگ دانشگاهی بر مبنای شک سازمان‌یافته جلو می‌رود. وی‌ تصریح کرد: بر اساس نظریه برخی جامعه‌شناسان می‌توان ‌گفت‌ فرهنگ و اخلاق علمی پسا قومیتی است و در تضاد با مفهوم قومیت حرکت می‌کند. ایجاد ضد هنجار در اخلاق علمی قانعی‌راد در بخش دیگری از صحبت‌های خود به تغییر مفهوم و واقعیت دانشگاه در دوران مدرن و پسا مدرن اشاره کرد و گفت: در دوران جدید ضد هنجارهایی در اخلاق علمی ایجاد شد که باعث شد خاص‌گرایی به عنوان مفهومی ریشه‌ای در فرهنگ قومیتی وارد فرهنگ علمی شود. وی ادامه داد: با این تغییرات امروزه ما با اساتیدی در دانشگاه‌ها مواجه هستیم که خود را پیرو دانشمند و یا نظریه‌پرداز خاصی می‌دانند و حاضر نیستند در اعتقادات و باورهای علمی خود شک کنند. قانعی‌راد اضافه ‌کرد: امروز در دانشگاه‌ها با افرادی مواجه هستیم‌ که حتی به افرادی‌که در رشته‌های دیگری جز رشته خودشان فعالیت می‌کنند نگاه بالا به پایینی دارند. دانشگاه به عنوان نهاد جانبی دولت – ملت وی همچنین با اشاره به تغییر در واقعیت دانشگاه در دوران مدرن و پسامدرن‌ گفت: دانشگاه در دوره مدرن به عنوان نهاد جانبی دولت – ملت معنا پیدا می‌کند. قانعی‌راد افزود: در دوران مدرن، دولت و دانشگاه در داخل یک منظومه هستند و هویتشان با یکدیگر معنا پیدا می‌کند. عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با بیان اینکه دارالفنون و دانشگاه تهران نمادی از تغییر در واقعیت دانشگاه‌ها هستند ابراز کرد: این دانشگاه‌ها به عنوان نمادی برای پیوند دولت و ملت مطرح شده‌اند. وی خاطرنشان کرد: در دانشگاه‌های امروزی به نوعی ملی‌گرایی حاکم است و این ملی‌گرایی با فرهنگ دانشگاهی در موازات حرکت می‌کند. امروزه تضاد بین اخلاق علمی و قومی از بین رفته است قانعی‌راد گفت: در دوران پسامدرن با تغییرات ایجاد شده در مفهوم دانشگاه‌ها امروز شاهد از بین رفتن دوگانگی و تضاد بین اخلاق علمی و قومی هستیم. وی ابراز کرد: مفهوم اخلاق علمی در آستانه قرن 21 از مفهوم اولیه اخلاقیات ‌که توسط نظریه‌پردازانی چون مرتون تعریف می‌شد، فاصله‌ گرفت. این جامعه‌شناس افزود: امروز به مدل مختلطی از مفهوم دانشگاه رسیده‌ایم‌ که در آن هم اخلاقیات علمی و هم فرهنگ قومیتی اثرگذار است. قانعی‌راد در پایان گفت: بر خلاف دوران مدرن که اخلاقیات علمی در تقابل با قومیت‌گرایی قرار داشت، در دوران پسامدرن، فرهنگ دانشگاهی و اخلاقیات علمی با خرده فرهنگ‌های ملی و قومیت‌ها کاملاً در تعامل است.